نقاشی قهوه‌خانه‌ای بر اساس ذوق و ارادت
تاریخ انتشار: ۹ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۵۲۰۲۸
این پرده پرده ایست ز صبر و وفای یار/ این پرده پره بدرد ز عاشقان/ یعنی که راز نهان را کند بیان/ زین پرده راز رشک و حسد می‌شود بیان/ زین پرده رمز معیشت شود بیان...
این‌ها ابیات ابتدایی پرده‌خوانی عاشورایی مرشد میرزاعلی است که ماجرای بازگشت اسرای کربلا به دشت کربلا و دیدار با قبور مطهر شهدا را بیان می‌کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
مرشد میرزاعلی به عنوان نقال این پرده بعد از خواندن ابیات فوق از زبان امام سجاد (ع) و حضرت زینب (س) فراق برادر، شهادت حضرت رقیه (س) و حوادثی اینچنین را روایت می‌کند. به طوری که ببیننده غرق در تصویر پرده و مرثیه مرشد می‌شود و روضه جاری می‌شود، روضه‌ای از جنش هنر اسلامی و در سبک نقاشی قهوه‌خانه‌ای با موضوع عاشورا.
اعتلای نقاشی قهوه‌خانه‌ای به دست طبقه پایین جامعه
در دوران صفویه وقتی شیعه در ایران رسمیت پیدا کرد هنر هم دست به ابداعات جدید و خلاقانه‌ای زد. از آن جمله نقاشی قهوه‌خانه‌ای بود. این سبک نقاشی در ابتدا نه روی پرده بلکه بر روی چوب و کاشی نقش می‌بست و درحمام‌ها و زورخانه‌ای قدیمی نصب می‌شد. در زمان قاجار این نقاشی‌ها به روی بوم راه پیدا کردند و بعد هم برای سرگرمی و داستان‌گویی به قهوه‌خانه‌ها برده شدند.
خود قهوه‌خانه محصول دوران صفویه و مکانی تفریحی و فرهنگی برای اعیان و اشراف بوده است. اما به موازات انتقال نقاشی متاثر از شمایل‌نگاری که بعد‌ها نقاشی قهوه‌خانه‌ای نامیده شد و به قهوه‌خانه رفت، خود این مکان هم در طی سالیان به محل تجمعی برای قشر پایین دست جامعه و کارگران مبدل شد. افراد به قهوه‌خانه می‌رفتند تا دمی استراحت کنند و در این بین به عنوان سرگرمی کم‌کم پرده‌هایی وارد قهوه‌خانه شد که نقال از روی آنها داستان تعریف می‌کرد و چه چیزی بهتر از شنیدن قصه حین استراحت و خستگی به در کردن.
در واقع کشیدن پرده نقاشی سرگرمی بود که لایه‌های پایین و کارگری جامعه بدون آموزش و براساس ذوق خود دست به آن زدند تا از طریق آن روایت‌های پهلوانی، اسطوره‌ای و مذهبی را نقالی کنند.
بعد‌ها این هنر حتی به کاشی‌کاری هم راه پیدا کرد و تصاویر حماسی و اسطوره‌ای بر کاشی‌های قهوه‌خانه‌ها، حسینیه‌ها و تکایا نقش بست.
حماسه، اسطوره و مذهب
دو موضوع مهم نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای یکی داستان‌های حماسی شاهنامه بود و دیگری روایت تقابل اوصیاء و اشقیاء در عاشورا. نقاشی قهوه خانه‌ای با موضوع عاشورا و پرده‌خوانی عاشورایی نگاهی به تعزیه و پیشنیه چندهزارساله آن هم داشت. با این تفاوت که بسیاری از پرده‌های قهوه‌خانه‌ای با موضوع عاشورا «خیالی‌نگاری» هستند و نقاش بخشی از ارادت و هنر خود نسبت به اهل‌بیت (ع) را روی پرده می‌آورد بدون آنکه تصویرش لزوما واقعیت داشته باشد.
در واقع آنچه در پرده خوانی قهوه‌خانه‌ای مهم بود صحبت از روحیه استبدادستیزی و تجلیل از آزادگی و آزاده زیستن بود، به علاوه که نم اشکی در محبت اباعبدالله هم از کارگری که برای رفع خستگی به قهوه‌خانه آمده بود می‌گرفت و روحش را جلا می‌داد.
از ویژگی‌های نقاشی قهوه‌خانه‌ای با موضوع عاشورا به جز «خیالی‌نگاری»، سادگی در تصویر و روایت است. نقاشان این آثار نقاشی را نه با اصول و سبک مورد پذیرش نقاش‌های حرفه‌ای و نه با آنچه سبک و اصول غربی خوانده می‌شود انجام نمی‌دادند. درواقع نقاشی قهوه‌خانه‌ای پیدایش سبک جدیدی از نقاشی در زیرگروه هنر اسلامی بود که حتی بسیاری از نشانه‌های آن در پرده‌های دیگر تکرار می‌شد. مثلا در اکثر پرده‌هایی که قتلگاه امام حسین (ع) تصویر می‌شود فرشته‌ها بالای سر قتلگاه حضور دارند؛ و یا در مثالی دیگر در پرده‌های عاشورایی اسامی افراد تصویر شده در کنارشان نوشته می‌شود.
روایت‌های متعدد در یک قاب
از پرده‌های معروف با موضوع عاشورا و شهادت امام حسین (ع)، پرده قیام مختار است. پرده‌خوان داستان قیام مختار، سرنوشت اشقیاء و نحوه مرگ آنان را معمولا با چاشنی و طنز و اغراق بیان می‌کند.
اکثر پرده‌های عاشورایی تمام اتفاقات مهم حادثه عاشورا در یک پرده به تصویر می‌کشند. به این صورت که در گوشه‌ای از تصویر یک ماجرا و در گوشه دیگر با فاصله‌ای کم ماجرای دیگر تصویر می‌شود. این کار بیشتر به خاطر عوض نکردن پرده‌ها حین نقالی و همچنین راحتی جابه‌جایی پرده برای نقال بود که گاهی می‌خواست از این شهر به شهر دیگر برود.
منبع : فارس
باشگاه خبرنگاران جوان وبگردی وبگردیمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: نقاشی قهوه خانه ای عاشورا نقاشی قهوه خانه ای قهوه خانه پرده ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۵۲۰۲۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اولین محفل شعر ارادت رضوی در هویزه برگزار شد
به گزارش خبرنگار مهر، صبح امروز شنبه اولین محفل شعر ارادت رضوی از سری برنامه‌های چهاردهمین جشنواره بین‌المللی شعر رضوی به زبان عربی در شهرستان هویزه با اجرای زیارت خاصه امام رضا (ع) توسط خادمان بنیاد امام رضا (ع) مستقر در استان خوزستان آغاز شد.
در این مراسم شعرخوانی توسط علی ختروشی، سید امین موسوی، زکی سواری، محمد جواد ساعدی منش، علیرضا کوتی و علی سواری اجرا شد.
از سال گذشته جشنواره شعر عربی صرفاً محدود به یک اختتامیه نیست و با تدبیری که صورت گرفت در چندین شهرستان خوزستان برگزار می‌شود.
امسال نیز در ۶ شهرستان برنامه‌هایی تحت عنوان شب شعرهای رضوی برگزار می‌شود که به اختتامیه جشنواره بین‌المللی شهید رضوی منتهی می‌شوند.
کد خبر 6089943
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است